Dede kitabımız üzerine günümüze kadar yazılanlar çok ama, onlar büyük çoğunluğu ile filolog yazarların kaleminden kağıda intikal etmiş nesneler. Mehmet Fuat Köprülü, Orhan Şaik Gökyay, Fahrettin M. Kırzıoğlu, Faruk Sümer gibi uzmanlardan sonra maalesef, gerek Türkiye ve Azerbaycan'da, gerekse diğer memleketlerde Dede Korkut kitabının tarih dünyası, genellikle bilik dünyası üzerine temel araştırmalar yok gibidir. Böylesine bir durum nedeniyle H. Achmed Schmiede'nin eserine giriş olmak üzere katılan bu yazıda Dede Korkut kitabından kaynaklanan veya belgelenmiş olan bir kaç tarihi konuya değinmek amacındayız. Dedem Korkut kitabında tarih öncesi çağlara ışık tutabilecek bir sıra bilgiler şimdiye kadar bilim alanında değinilmeden durmaktadır. İlk önce bunlardan ikisi: 'Kadın Ana' ve 'Ana Hakkı' kavramları araştırma konusu incelenecektir.