On yedinci yüzyılda Osmanlı'da din ve toplum ilişkilerini gözlemek amacıyla Naîmâ Tarihi üzerinde gerçekleştirdiğimiz bu çalışma; esasen "Naîmâ'nın Din ve Cemiyet Görüşü (Kayseri, 1990)" adıyla hazırladığımız yüksek lisans tez çalışmama dayanmakta olup toplumun ortaklaşa dinî yaşayışını konu edinen din sosyolojisinin, Türk-İslam düşünce tarihinde, nasıl bir istikamette geliştiğini göstermek amacını da taşımaktadır. Genel olarak din ve toplum ilişkileri yanı sıra Naîmâ'nın bu konudaki görüşlerini de sunmak amacında olan çalışmamız tarihçi Naîmâ'nın gözlemlerini içeren pasajlarla zenginleştirilmeye çalışıldı. Ayrıca başta Kadızadeliler hareketi olmak üzere dönemin dini-sosyal olaylarına ilişkin görüşleri de desteklenmeye çalışıldı. Bu çalışmanın iddialı olduğu ve teminat vereceği bir şey varsa, o da; On yedinci yüzyıl Osmanlı toplumuna ilişkin olarak Naîmâ'nın dinî-sosyal görüşlerinin ve özellikle de büyük adam sosyolojisine dair görüşlerinin, satırlarına yansımış olmasıdır.